केवळ सोळाशे रुपयांची हातगाडी आणि पाच हजार रुपये ऑफिसचे डिपॉझिट भरून व्यवसायाची सुरवात करणाऱ्या भाऊसाहेब चौधरी यांची हायड्रोजन गॅस सप्लायरच्या क्षेत्रात संपूर्ण भारतात "मोनोपॉली' आहे.
--------------------------
नाव : भाऊसाहेब पंढरीनाथ चौधरी
( https://www.facebook.com/
वय : 41 वर्षे
शिक्षण : बी.कॉम
क्षेत्र : हायड्रोजन गॅस सप्लायर
कौटुंबिक पार्श्‍वभूमी : भाऊसाहेब चौधरी हे मध्यमवर्गीय कुटुंबातच वाढले. सध्या ते डोंबिवलीत पत्नी व दोन मुलांसह राहतात. त्यांची दोन्ही मुले उच्च शिक्षण घेत आहेत. व्यवसायामुळे अनेकदा घरापासून दूर राहावे लागते, तेव्हा पत्नी घरची जबाबदारी सांभाळते.
यशाकडे वाटचाल कशी झाली?
नाशिक येथे बी. कॉमची डिग्री घेतल्यानंतर आपल्या मुलाने सर्वसामान्यांसारखी नोकरी करून संसार थाटावा, अशी घरच्यांची अपेक्षा होती. यामुळे शिक्षण पूर्ण झाल्यावर त्यांना नातेवाइकांकडे मुंबईत पाठविण्यात आले. शाळेत असल्यापासून व्यवसायच करायचा, असे त्यांच्या मनात होते. त्यामुळेच मुंबईत आल्यानंतरही आपल्याला कोणता व्यवसाय करता येईल, याचेच विचारचक्र सुरू असायचे. मेडिकल रिप्रेझेंटेटिव्ह म्हणून काही महिने काम केल्यानंतर त्यांनी काम बदलण्याचा निर्णय घेतला आणि बॉम्बे ऑक्‍सिजन कंपनीत नोकरी सुरू केली. त्याचवेळी याच क्षेत्राशी संबंधित व्यवसाय करण्याचे त्यांनी ठरविले आणि अत्यंत कष्टाने चिकाटीच्या जोरावर यश मिळविलेसुद्धा. नोकरी करताना अचानक त्यांनी कंपनीची डीलरशिप घेतली आणि घरातून मिळालेल्या एक लाख रुपयांच्या गुंतवणुकीवर व एका मित्राच्या सहकार्याने डोंबिवलीत उद्योगाची सुरवात केली. तेव्हा सोळाशे रुपयांची हातगाडी आणि पाच हजार रुपये डिपॉझिटवर घेतलेले ऑफिस, हीच त्यांची डोंबिवलीतील संपत्ती होती.
ऑक्‍सिजनबरोबरच कंपन्यांना लागणारे वेगवेगळे गॅस चौधरी त्यांना उपलब्ध करून देऊ लागले. मिळालेल्या ऑर्डर्स काहीही करून वेळेत पूर्ण करायच्या, हे त्यांनी काटेकोरपणे पाळले. ऑर्डर्स मिळविण्यासाठी अनेकदा सायकलवरून प्रवास केला. कामगार उपलब्ध न झाल्यास प्रसंगी स्वत: हातगाडीवरून मालाची डिलिव्हरी पोचवली. आपल्या कामातून आणि मागणीनुसार वेळेत ऑर्डर्सप्रमाणे गॅस पुरवून त्यांनी कामावरची निष्ठा सिद्ध केली. या कालावधीत एकदा वाहतूकदारांनी चार दिवस संप केला होता; मात्र ऑर्डर्स पोचविणे गरजेचे होते. अशा वेळी हिंमत न हरता त्यांनी मित्रांच्या चार चाकी गाड्या भाड्याने घेतल्या. त्यातून गॅसची वाहतूक केली आणि कंपन्यांना गॅस वेळेपूर्वी पोचवलादेखील. या वाटचालीत घरातून आणि मित्रमैत्रिणींकडून वेळोवेळी मदत मिळाली त्यामुळेच हे यश मिळाल्याचे चौधरी सांगतात.
संघर्ष काय करावा लागला?
व्यवसायात उतरल्यानंतर सुरवातीला स्वतःचा खर्चही निघत नव्हता. यामुळे घरातून आणि मित्रमंडळींकडून व्यवसायाला विरोध झाला; मात्र त्यांनी शांतपणे व्यवसाय सावरला. आज केवळ गॅस वितरणच नव्हे, तर त्यांच्या मॉडर्न इंडस्ट्रिअल कंपनीत ऑक्‍सिजन, मेडिकल ऑक्‍सिजन आणि नायट्रोजन गॅस बनविला जातो. मुंबई आणि मुंबईतील अनेक रुग्णालयात त्यांच्या कंपनीत तयार होणारा गॅस पुरविला जातो. मुंबई आणि शहराबाहेरील 10 ते 12 डीलर्सना हे गॅसेस विकले जात आहेत. गॅसचा व्यवसाय हा अतिशय धोकादायक व्यवसाय असल्यामुळे, प्रत्येक गॅसच्या वितरणासाठी आणि हा गॅस बनविण्यासाठी केंद्र सरकारच्या एक्‍सक्‍ल्युझिव्ह डिपार्टमेंटची परवानगी घेणे आवश्‍यक असते. हे कार्यालय नागपूरला आहे. त्यामुळे परवानगी घेण्यासाठी अनेकदा नागपूर वाऱ्या कराव्या लागल्या. सरकारी यंत्रणेकडून परवाने मिळविणे हे फार मोठे दिव्य आहे, असे ते सांगतात.
यशाची कथा
यशाचे गमक काय असे विचारल्यावर चौधरी यांनी सांगितले, " कंपन्यांसाठी वेळ अतिशय महत्त्वाचा असतो. कंपनी कामगारांना वेळेसाठी पैसा मोजत असते; अशा वेळी त्यांना वेळेत किंवा वेळेपूर्वी कच्चा माल मिळाल्यास त्यांचे आर्थिक नुकसान वाचू शकते. याचे भान ठेवून ऑर्डर्स वेळेपूर्वी किंवा वेळेत पोचविण्यावर मी अधिक भर दिला. त्यासाठी वाट्टेल ते कष्ट करण्याची तयारी ठेवली."
सुरवातीला त्यांच्या कंपनीतून ऑक्‍सिजन, नायट्रोजन, मिक्‍स्चर गॅसेस, स्पेशालिटी गॅसेस, अल्ट्रा हाय प्युअरिटी गॅसेस पुरवले जात होते; पण बाजाराचा अभ्यास केला असता त्यांच्या लक्षात आले, की सर्वांत जास्त मागणी हायड्रोजन गॅसला आहे. हा गॅस वाहून नेणे अत्यंत जोखमीचे काम आहे; पण व्यवसायात यश मिळवायचे, तर हे आव्हान स्वीकारावेच लागणार होते. ते स्वीकारून 2000मध्ये मी हायड्रोजन गॅस पुरवठा करण्याच्या व्यवसायात उतरण्याचा निर्णय घेतला.'' आज मुंबईतील गोदरेज, नोसील, लिबर्टी ऑइल सर्व नामांकित कंपन्यांबरोबरच जमशेदपूर येथील टाटा कंपनी, झारखंड, कर्नाटक, मध्यप्रदेशची जर्मन कंपनी यासारख्या सर्व नामांकित कंपन्यांना लागणारा हायड्रोजन गॅस चौधरी यांच्या मॉडर्न इंडस्ट्रिअल गॅसेस प्रायव्हेट लिमिटेड आणि मॉडर्न गॅस एजन्सी या कंपन्यांमार्फत पुरविला जातो आहे. 50 कर्मचारी, 20 वाहने आणि दोन कंपन्या असा त्यांनी आपल्या व्यवसायाचा व्याप वाढविला आहे. आज कंपनीचा टर्न ओव्हर दहा कोटींहून अधिक आहे. संपूर्ण भारतात हायड्रोजन गॅस सप्लायर म्हणून त्यांची मोनोपॉली आहे. जमदेशपूरच्या टाटा स्टील कंपनीतही मॉडर्न इंडस्ट्रिअल गॅस प्रा.लि.मधूनच गॅस पुरवठा केला जातो. आपल्या व्यवसायाचा आवाका प्रत्येक अडचणीवर मात करून वाढवायचा, हा ध्यास घेतलेल्या भाऊंनी आपले स्वप्न साकार केले असले, तरी त्यांना व्यवसायाने अपेक्षित उंची गाठली नसल्याची जाणीव आहे. गॅस पुरवठा व्यवसायात अग्रेसर होण्यासाठी ते प्रयत्न करत आहेत.
पुढील नियोजन काय?
आपल्या मालकीचा "गॅस हब' तयार करण्याच्या कल्पनेने त्यांना झपाटले असून मागणीनुसार सर्व प्रकारचे गॅसेस आपल्याला पुरविता यावेत, यासाठी त्यांनी काम सुरू केले आहे. मुरबाडमध्ये मोठी जागा घेऊन या ठिकाणी "गॅस हब' तयार करण्याचे त्यांचे स्वप्न आहे. द्रवरूप गॅस मोठ्या प्रमाणात तयार करून तो डीलरमार्फत कंपन्यांना पुरविण्यासाठीची सक्षम यंत्रणा उभारण्याचा त्यांचा मानस आहे. यादृष्टीने त्यांनी काम सुरू केले असून व्यवसायात कितीही अडचणी आल्या, तरी त्या पार करून यश मिळवायचे यासाठीची त्यांची धडपड खरोखरच उल्लेखनीय आहे.
तरुणांना संदेश
"तरुणांनी वेळेच नियोजन आणि साध्य करण्याची जिद्द ठेवली, तर व्यवसायात यश नक्की मिळू शकते. यासाठी नकारात्मक भावना मनातून काढून टाकायला हवी. सकारात्मक दृष्टिकोन ठेवल्यास यश मिळतेच.''
-राजलक्ष्मी पुजारे
--------------------------
असे लेख नियमित वाचायला मिळण्यासाठी आमचे फेसबुक पेज नक्की लाईक करा https://web.facebook.com/
--------------------------
source : http://